مجله مهر: یک باند قاچاق طلا در یزد دستگیر شد. یکی دو ماه قبل در هرمزگان و قبل از آن در شیراز و اصفهان. باندهایی که کیلو کیلو شمش و سکه و طلا را در لنج‌ها و خودروهایشان جا داده بودند تا طلا بدهند و ارز آزاد به جیب بزنند.

در چند ماه گذشته حدود 500 کیلوگرم طلا در یزد کشف شد که در حال خروج از کشور بودند. در استان هرمزگان یک محموله 250 کیلوگرمی شمش طلا و جواهرات کشف و ضبط شد که قاچاقچیان آن را در یک لنج تجاری در بندرلنگه جاسازی کرده بودند و قصد داشتند به همراه 358 عدد سکه طلا به امارات قاچاق کنند؛ محموله ای که ارزش آن 25 میلیارد تومان تخمین زده می‌شد و 7نفر قاچاقچی آن دستگیر شدند.

 

مشابه همین اتفاق در شیراز هم افتاد و اعضای یک باند قاچاق طلا در حالی دستگیر شدند که می‌خواستند 27 کیلوگرم طلا و 301 سکه را از کشور خارج کنند. اما چرا در ماه‌های اخیر قاچاق طلا تا این اندازه دردسرساز شده است؟

روزهای طلایی قاچاقچیان

مهم ترین بهانه قاچاق طلا را افت شدید ارزش پول ملی به دست قاچاقچیان داده است. با وجودی که نرخ طلا جهانی است، اما تعیین قیمت آن در داخل بر اساس ارز مرجع صورت می‌گیرد و همین باعث می‌شود طلا در ایران ارزان تر از بقیه دنیا باشد و قاچاقچیان انگیزه پیدا کنند تا با خارج کردن طلا و فروش آن در خارج از کشور ارزی را همراه خود بیاورند که در داخل می‌توانند به قیمت آزاد بفروشند و حدود دو برابر قیمت طلا سود کنند.

اوایل امسال وقتی بازار هنوز در شوک گرانی ارز و کاهش ارزش پول ملی بود، اتحادیه طلا و جواهر برای رونق گرفتن دوباره بازار طلا درخواست کرد نرخ طلا با ارز دولتی محاسبه شود و نه نرخ آزاد. این اتفاق قیمت‌ها را در بازار طلا کاهش داد اما دندان قاچاقچیان را هم تیزتر کرد تا طلا خارج کنند و ارز آزاد به دست آورند.

مدتی بعد، آمارهای عجیب و غریبی که از خروج کیلویی طلا و شمش و سکه منتشر می‌شد، بالاخره رئيس اتحاديه طلا و جواهر استان تهران را وادار کرد لب به شکایت باز کند و بگوید که قيمت گذاري طلا با نرخ ارز مبادله اي نتیجه ای جز قاچاق طلا و خروج دارايي هاي مردم از کشور ندارد. احمد وفادار که معتقد است هر بار قیمت طلا در داخل و خارج به وضعیت تعادل رسیده، قاچاق طلا هم کمتر شده است، گفته بود: «تعيين قيمت طلا براساس نرخ اتاق مبادله ارز به هيچ وجه به صلاح مردم نيست و باعث خروج گسترده طلا از کشور مي شود.»

در همین زمان هم بود که کاهش عیار طلا برای کم شدن قیمت آن و بالا رفتن قدرت خرید مردم به عنوان یک گزینه جدی مطرح شد اما با مخالفت‌های اتحادیه طلا و جواهر و اداره کل استاندارد استان تهران ماجرا از داغی افتاد تا تصمیم‌گیری درباره تبدیل طلای 18عیار به 14عیار به وقت دیگری موکول شود.

حالا چندماهی هست که ورود و خروج طلا بدون کسب مجوزاز بانک مرکزی کشور ممنوع شده و بر اساس قوانینی که از مهرماه امسال اجرایی شد، فقط مسافران زن می‌توانند تا 150 گرم زیورآلات طلا با خود همراه داشته باشند و بدون مجوز بانک مرکزی آنها را از کشور خارج کنند اما خروج سکه از کشور به هیچ عنوان به عنوان کالای همراه مسافر امکان پذیر نیست. صادرات مصنوعات طلا هم‌ در حال حاضر فقط با اجازه بانک مرکزی انجام می‌شود.

با تمام این ها، گمرکی‌ها به آینده امیدوارند. نادری معاون امور گمرکی گمرک ایران می‌گوید: «این که گفته می‌شود به دلیل ارزان بودن قیمت طلا در ایران خروج غیرقانونی طلا شدت گرفته درست است اما وضعیت همیشه ثابت نمی‌ماند و در مقاطعی چون قیمت طلا متاثر از قیمت ارز است، ممکن است قیمت طلا در ایران پایین‌تر از قیمت جهانی شود، اما بعد از مدتی قیمت‌ها تعادلی می‌شود. حتی ممکن است در مقطعی قیمت طلا در ایران بیشتر از قیمت جهانی شود.»
 
وقتی شبنم مچ می‌گیرد

تا پیش از گرانی ارز و شوکی که از سال گذشته دامن بازار داخلی را گرفته، قاچاق طلا برعکس بود. یعنی این بار مرزهای ترکیه، عراق، روسیه و آبهای خلیج فارس مسیرهای ورود طلای قاچاق به کشور بودند نه خروج آنها. در واقع خروج طلا از کشور تقریبا صفر بود و به گفته رئیس اتحادیه کشوری طلا و جواهر، هرکسی می‌توانست شمش طلا را وارد کند و این نه تنها ضربه‌ای به اقتصاد کشور نمی‌زد بلکه به نفع اقتصاد کشور هم بود.

تا آن زمان بنابر اعلام وزارت صنايع 90 درصد معاملات جواهر و طلا در كشور قاچاق بود و اصفهان به عنوان مركز قاچاق طلاي ايران تبدیل به بهشت قاچاقچیان سامسونت به دستی شده بود که برای فرار از 4درصد مالیات ورود طلا، دو برابر طلای موجود در کشور را غیرقانونی وارد می‌کردند.

اما با معکوس شدن این روند، ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز به روش‌های جدیدی برای کنترل مرزها رو آورده است. ابویی، معاون این ستاد می‌گوید: «برای جلوگیری از قاچاق طلا چیپ‌های بسیار کوچکی طراحی کرده‌ایم که روی طلاهای ساخته و وارد شده نصب می‌شود. در حال حاضر این چیپ‌ها روی برخی تولیدات داخلی در حال نصب است.

تا چند وقت آینده به دنبال آن هستیم تا روی طلاهای وارداتی و همچنین تولید داخلی این چیپ‌ها را نصب کنیم.» چیپ‌هایی که ابویی از آنها صحبت می‌کند با چشم قابل رویت نیستند و با دستگاه‌های الکترونیکی خوانده می‌شوند. این چیپ‌ها تا زمانی که ذوب و به شمش تبدیل نشوند از بین نمی‌روند.

ابویی می‌گوید: «طرح شبنم و ایران کد هم از دیگر راه‌های جلوگیری از قاچاق کالاست اما مردم و متقاضیان طلا باید بسیار هوشیار باشند و طلای تقلبی را از بازار خریداری نکنند.»

روزنامه شرق: بازار این روزها در حالی به استقبال خریدهای بهاره می‌رود که اتفاقات جدیدی در این فضا به چشم می‌خورد.

 در حالی که برخی از مردم مایحتاج خود برای شب عید را تهیه می‌کنند، بازار طلا هم روزگار تازه‌ای را تجربه می‌کند. از دهنه بازار تا انتهای تیمچه‌ها، خریداران در جست‌وجوی کالاهای مد نظر خود، بازار را قرق کرده‌اند. بازار طلا این روزها مانند سابق برقرار نیست و معادلات این بازار کمی به هم ریخته است.

خریداران و فروشندگان این بازار نیز با سلایق و ذهنیات مختلف وارد رسته زرگران می‌شوند؛ گروهی با ترس و لرز اقدام به سرمایه‌گذاری و خرید می‌کنند و در مقابل، دسته‌ای دست در کیسه خود کرده و در نقش فروشنده، وارد می‌شوند و بعد از فروش با میزان نقدینگی که به دست آورده‌اند از دایره معاملات خارج می‌شوند.

یک بام و دو هوای بازار سکه

(اما در این میان) بازار سکه با دو واکنش کاملا متناقض روبروست، در حالی که عده‌ای عنوان می‌کنند که زمان خوبی برای سرمایه‌گذاری روی سکه است، دسته دیگری از معامله‌گران ادامه سرمایه‌گذاری روی سکه را سودده نمی‌دانند و اقدام به فروش می‌کنند. در این بازار دسته‌ای، در عین حال که خریدارانی وجود دارند، فروش سکه هم رونق دارد.

یکی از فروشندگان در این باره می‌گوید: «قیمت سکه پایین آمده و فکر می‌کنم که الان زمان مناسبی برای خرید سکه باشد. برای همین عیدی امسالم را روی سکه سرمایه‌گذاری کرده ام.»

خریداری نیز با اشاره به شایعات و گفت‌وگوهایی که شنیده، ادامه می‌دهد: «در بازار می‌گویند که قیمت سکه در چند روز آینده کاهش پیدا می‌کند، بنابراین این موضوع به من هشدار می‌دهد فعلا خرید نکنم اما از طرف دیگر قیمت طلا و سکه به شدت تحت تاثیر دلار قرار دارد، خیلی نمی‌توان به این پیش‌بینی‌ها توجه کرد، امروز خرید کردم.»

در مقابل این خریدار سکه، صف فروشندگان سکه هم در بازار حضور دارند. دسته‌ای از کسانی که پیش تر اقدام به خرید و سرمایه‌گذاری روی سکه کرده بودند این روزها سرمایه‌های خود را به بازار می‌آورند و به پول نقد تبدیل می کنند.

علی مرادی یکی از کسانی که در پی خریدار برای سکه‌هایش است، درباره علت فروش سکه‌های خود گفت: «به نظرم قیمت سکه تا پایان سال کاهش داشته باشد و در سال جدید هم قیمت آن تحت تاثیر عرضه سکه‌های پیش فروش‌شده توسط بانک مرکزی این روند نزولی را داشته باشد و به همین دلیل من امروز تمام سکه‌های خود را به پول نقد تبدیل می‌کنم.»

خانم دیگری که برای فروش سکه‌های خود پا به میدان گذاشته هم این گونه فکر می‌کند که قیمت سکه پایین‌تر می آید.

وی می‌گوید: «با توجه به پیش‌فروش سکه‌ها و همین‌طور کاهش قیمت جهانی طلا، سکه باید ارزان شود، به همین دلیل تصمیم گرفته‌ام امروز سکه‌هایم را بفروشم و به جای آن زیورآلات بخرم.»

وی همچنین به نحوه قیمت‌گذاری سکه توسط زرگران اعتراض کرده و می‌افزاید: «زرگران رسم عجیب و غریبی را در خرید سکه باب کرده‌اند، به صورتی که وقتی می‌خواهند سکه بخرند، سال ضرب سکه را ملاک خرید قرار می‌دهند و با توجه به سال ضرب از قیمت سکه کم می‌کنند.»

وی می‌گوید: «با اینکه آخرین تاریخ ضرب سکه توسط بانک مرکزی سال 86 است و از این تاریخ به بعد سکه‌های بهار آزادی ضرب نشده است، زرگران سکه‌های ضرب شده در سالهای پیش از این تاریخ را با قیمتهای پایین‌تری می‌خرند و گاهی 20 تا 30 هزار تومان زیر قیمت روز معامله را انجام می‌دهند.»

خریدهای شب عید

دسته دیگری از معامله‌گران بازار طلا هم کسانی هستند که به نیت هدیه‌دادن سکه یا طلابه عنوان عیدی اقدام به خرید می‌کنند؛ هر چند تعداد این خریداران زیاد نیست اما می‌توان رد پای حضور آنها را در بازار دید.

محمد یکی از کسانی‌ است که به قصد عیدی دادن اقدام به خرید یک نیم ست جواهر کرده است. وی در تحلیل رفتار خود می‌گوید: «بازار طلابه گونه‌ایست که نمی‌توان پیش‌بینی کرد که در آینده قیمتها چگونه می‌شود و بازار به کدام سمت میل می‌کند، از طرف دیگر پیش‌بینی می‌شود که قیمت سکه باز هم پایین بیاید، به همین دلیل برای اینکه هم سرمایه‌گذاری کرده باشم و هم هدیه مناسبی را برای شب عید به همسرم بدهم، یک نیم ست جواهر خریداری کرده ام.»

در عین حال دستهای خریداران دیگر هم در بازار به دنبال خریدهای نسبتا سنگین هستند، زوجهای جوانی هستند که مشغول خرید برای مراسمشان هستند.

راحله نوعروسی که به همراه همسرش در حال تماشای ویترین طلافروشی‌هاست، توضیح می‌دهد: « از بهمن سال گذشته تصمیم داشتیم سرویس عروسی‌مان را بخریم. آن زمان هر گرم طلا حدود 70 هزار تومان قیمت داشت که با اجرت ساخت حدود 80 تا 90 هزار تومان می‌شد و ما فکر می‌کردیم باید صبر کنیم تا قیمت کمی پایین بیاید اما امروز بعد از یک سال که قیمت طلا دو برابر شده، تصمیم گرفتیم که تا طلا گران‌تر نشده است خریدمان را انجام دهیم.»

راحله در مقایسه بازار سال گذشته با امسال می‌گوید: «در حالی امروز ما هفت میلیون تومان هزینه خرید سرویس طلا کردیم که پارسال با همین میزان پول می‌توانستیم یک ست جواهر بخریم.»

زرگران باز هم شکایت می‌کنند

در حالی که بازار مملو از رفت و آمد و معامله است و به نظر می‌رسد بازار رونق خوبی دارد اغلب زرگران از کسادی بازار شکایت می‌کنند. در عین حال برخی طلافروشان می‌گویند به دلیل پایین آمدن قیمتها، خرید و فروشی ندارند و معامله نمی‌کنند. آنها ویترین‌های خود را جمع کرده‌اند و به نشانه تعطیل‌بودن، روشنایی ویترینهای خود را خاموش کرده اند.

حسینی یکی از طلافروشان بازار می‌گوید: «دو سه ماه است بازار طلا دیگر پررونق نیست. با کسادی‌ای که در بازار وجود دارد، دخلی نینداخته‌ایم.»

وی ادامه می‌دهد: «طلا و سکه تا زمانی جذابیت سرمایه‌گذاری دارند و مردم خرید می‌کنند که قیمتها افزایش داشته باشند اما زمانی که قیمتها پایین می‌آیند، طلا دیگر جذابیتی برای سرمایه‌گذاری ندارد و خریدارانش کم می‌شود.»

این زرگر در ادامه این رفتار مردم را غیراقتصادی خوانده و معتقد است بازار در حالی نسبت به قیمتها این گونه واکنش نشان می‌دهد که از نظر اقتصادی به صرفه نیست؛ یعنی مردم باید متضاد با آنچه امروز در پیش گرفته‌اند رفتار کنند تا هم از سرمایه‌گذاری خود سود ببرند و هم با رفتارهای هیجانی باعث شکل‌گیری حباب در قیمتها نشوند.»

این فعال بازار طلامی می‌افزاید: «هیجاناتی که در بازار ما وجود دارد به همراه افزایش شدید نرخ ارز باعث شده که قیمت طلا در بازار داخلی بالاتر از قیمتهای جهانی باشد و قیمتها در بازار معکوس جهت حرکت قیمتهای جهانی باشد و فضا برای سودجویی برخی افراد فراهم شود و در میان این ضرر و زیان عده دیگری هم ضرر کنند.»

این فعال بازار پیشنهاد می‌دهد: «برای اینکه هم سرمایه‌داران و هم بازاریان در فضای سالمتری به معاملات بپردازند، باید از رفتارهای یکباره و هیجانی بپرهیزند و در مواقعی که قیمتها در نوسان هستند از خرید امتناع کنند و منتظر زمان مناسبی برای سرمایه‌گذاری باشند.»

حسینی در پایان توصیه می‌کند: «سرمایه‌گذاران در بازار طلا باید برای به سود رسیدن هم صبور باشند و از فروش زود هنگام خودداری کنند و حداقل شش ماه برای دوره سرمایه‌گذاری در نظر بگیرند.»